«aiuntados en el campo
de Estibaus segun que lo havemos de uso de costumbre de nos juntar...» (Altza, 1390)

Ofrenda froral a Manoel Gonzalez no ano 2008.

Filipe Domínguez Avilés

Aínda me parez estar a velas pousadas enriba dunhas das bolsas do lixo amoreadas na porta da casa parroquial. Coma se aparesceran por casualidade no derradeiro intre. Era un texto en galego, o dunha misa, e decidira gardar un.

Non era coñecedor, ou pol-o menos a mín asi mo perece, de que estaba a salvare de perder unha folla na historia da nosa comunidade galega. Da que eu dou en chamar o Trintxerpe histórico, para diferenciar do distrito aitual do concello de Pasaia. Ese Trintxerpe aberto no que fascían a súa vida mariñeiros galegos inda embora a súa casa estivera en Orereta, Altza, ou na mesma capital donostiarra.

As misas, déranse en facer na Parroquia da Nosa Sra da Asunzón do Povoado de Pescadores de Pasai San Pedro, ala pol-o ano 1976. Donde Xosé Novoa viñera destiñado no ano 1975.

Moitos pensarán, mais aínda hoxe, nunha sociedade moi afastada da ideia de Deus, que non teñen interese. Eu penso pol-a miña contra:

1.- Na Terra cando o Concilio Vaticano II decidira que se podían face-las misas nas línguas vernáculas, pois o castelán pasou a se-la língua propia da Galiza. Aínda hoxe é o día que o emprego do galego non está normalizado nunha grande parte das parroquias galegas. Non apenas conseguíranse face-las misas, se non que Novoa fixea a súa ordenazón en galego en xaneiro do 76 no Carme de Trintxerpe. Non é estrano que a igrexa basca fora un dos piares do euskera, que amosa un agarimo pol-a cultura do seu berce. Que non renega de ser quen é.

Logo e pois o texto amosado hoxe eiquí tivérase que facer ex profeso ao non se poder acadar un daquela na Galiza.

2.- Voltou xurdir a deboura de como en Trintxerpe non había unha asociazón galega.

Así é pois o 17 de xaneiro do 1977 ás 8 da serán apresentase o FATO CULTURAL GALEGO DANIEL CASTELAO. Daquela baixo o nome de “SAUDADE” cun “parrafeio” sobor Castelao. Nel fixeran parte segundo poiden ir recollendo J.R. Varela, Xosé Estévez, Rodolfo Lamas, Xosé Novoa, e Manoel Irixoa. Inda que non din acadado crarexar de todo o desenvolvemento deste coloquio o auto apresentarao Varela e trataranse mais ou menos estes temas: Castelao escritor, o humor en castelao, o político, o feito relixioso en Castelao, e como non o Castelo artista.

Foran xustamente ou non estas as olladas espostas sobor Castelao, a saa da que fora caixa de aforros municipal estivera ateigada de xente neste primeiro auto enchendose incruso as escaleiras do portal. Tanto era o anceio dunha asociazón galega en Trintxerpe.