«aiuntados en el campo
de Estibaus segun que lo havemos de uso de costumbre de nos juntar...» (Altza, 1390)

Sarrueta, 1852

Toponimia, lekuak izendatzeko erabiltzen dugun izen-multzoa, gure tokiko historiaren kultura-ondarerik baliotsuenetakoa da. 1806ko dokumentu notarial batean, “D. Sebastián Gregorio eta Dª Rosalía de Garay eta Juan Antonio de Eguilor arteko judizioz kanpoko banaketa” izenekoan, Sarruetako mikrotoponimiaren benetako altxorra aurkitzen dugu.

Toponimoek paisaiaz, garatzen ziren jarduerez eta nabarmentzen ziren elementu naturalez hitz egiten digute. Ondare linguistikoaz eta euskararen eta gaztelaniaren arteko bizikidetzaz ere hitz egiten digu, baita beste substratu linguistiko esanguratsuez ere, gaskoia kasu.

1806ko dokumentuak Sarruetan kokatzen gaitu, Angelubea baserriaren inguruan, Altzako Herrian. Anguelubea ondasunen banaketa honen erdigunea da, eta bere inguruan lursail ugari daude, bakoitza bere izenarekin.   (gehiago…)  »  

Tomasenen, otsailaren 6tik apirilaren 3ra arte “Aldaketen garaiak (70eko eta 80ko hamarkadak)” erakusketa ikusteko aukera dago. Izenburu horrekin Altzako Tokiko Bilduman dauden dokumentuen lagin txiki bat jaso dugu. Argazkiak, aldizkariak, egutegiak, eranskailuak, bideoak…, horietako asko berriki katalogatuak, 70eko eta 80ko hamarkadetan izandako aldaketen berri ematen digutenak. Erakusketa arratsalde batez ikusi ahal izan genuen abenduan, www.altza.info webgunearen aurkezpenaren harira, eta orain denbora tarte luzeago batean ikusgai egongo da Tomaseneko sarreran.   (gehiago…)  »  

(1962)

Antxon Alfaro

Felix Iranzo argazkilari altzatarrak Altzako jendea, giroa eta eraikinak islatu zituen bere kameraren bidez 50eko hamarkadaren erdialdetik 70eko hamarkadara arte. Argazki horietako asko Altzako Tokiko Bilduman zeuden jada, partikularren dohaintzari esker. Baina iaz, bere seme Manolo Iranzok oraindik familiak gordetzen zituen 6×6 formatuko negatibo fotografiko ugari eman zizkigun. Felixek bere argazki-lanak antolatzeko zuen sistemak aukera ematen digu baieztatzeko, zati handi bat berreskuratu den arren, bere argazki-ekoizpenaren erdia baino gehiago galdu egin dela.   (gehiago…)  »  

Orain dela zortzi urte, Enrique De Rosak, garai hartan doktoregoko ikaslea zenak, Pasaiako badiako mapak biltzen zituelarik, Interneten aurkitu zuen Altzako Tokiko Bilduman bildutako funtsa, eta gurekin harremanetan jarri zen. Hortik aurrera, haren ikerketan lan egiten zuen bitartean, bi urte baino gehiago iraun zuen trukea hasi zen, mapak eginez, bizi-istorioak bilatuz, inkesta irekiak eginez. Inkesta horiek baliagarriak izan zitzaizkion diagnostikoa aztertzeko eta, ondoren, Badiaren hiri-berroneratzearekin lotutako gertakariei irtenbidea emateko. Enrique AHMko liburutegia eta Bilduma Lokaleko funtsak kontsultatzen aritu zen, bereziki XIX. mendearen amaierako eta XX. mendearen hasierako hemeroteka. Azkenik, doktore-tesia defendatu zuen 2022an, izenburu honekin: “Conflicto, Gobernanza y Paisaje en la Bahía de Pasaia (Gipuzkoa). Dinámicas territoriales de evolución y cambio de usos”.   (gehiago…)  »  

Sukaldari Buenavistan (1963)

María eta Karlos Solana Arruti

Eusebia Arruti Peñagaricano (”Señora Eusebia” deitzen zioten garai hartan) Donostian jaio zen 1923ko martxoaren 5ean. Juana tolosarraren eta Antonio arrasatearren alaba zen. Lehendabizikoa Miss Tolosa izendatu zuten 1800. urte amaiera aldera; Antonio, berriz, gizon zintzoa eta langile nekaezina zen. 12 seme-alaba izan zituzten, eta Eusebia 10.a zen.

Vic-en (Bartzelona) igaro zituen Gerra Zibilaren azken bi urteak, eta hara joan zen ama, alabekin batera, semeekin elkartu nahian.

Donostiako Loiola auzoan kokatu zen familia gerra hartatik bueltan, gerran galdutako seme-alaba horietako batzuk bakarrik aurkitu ondoren.   (gehiago…)  »  

Atsegin handiz gonbidatzen zaituztegu datorren abenduaren 20an, ostirala, 19: 00etan, Tomasenen, Altza 2025 egutegiaren eta Altzako Tokiko Bildumaren web orri berrituaren (www.altza.info) aurkezpenera parte hartzera. Horrekin batera, arratsaldean zehar, 6etatik 8etara, Bilduman berriki sartutako dokumentuekin prestatu dugun erakusketa txiki bat ikusi ahal izango duzue, “Aldaketen garaiak (70eko eta 80ko hamarkadak)” izenburupean.   (gehiago…)  »  

Antxon Alfaro

Aurten 50 urte ospatzen dira “Altzako auzoko bizilagunen eta jabeen elkartea” eratu zenetik. 1974ko abuztuaren 20an, 24 bizilagun bildu ziren “Altza gaina, Arriberri, Arrizar, Buenavista, Los Boscos, Molinao, Oleta-Picabea, Roteta eta Santa Barbarako barrutiak” ordezkatuz; eta Gipuzkoako Gobernadore Zibilari elkartea legeztatzeko eskatzea erabaki zuten.

Lehenengo bilera azaroaren 30ean egin zen, eta akta-liburuan jasotzen denez, ardurak honela banatu ziren: lehendakari Ignacio Jauregui izendatu zuten; lehendakariorde, Ignacio Maritxalar; idazkari, Roberto Mendiguren eta diruzain, Andrés Garciandia. Gainerako kideak 20 hauek izan ziren: Joaquín Atorrasagasti, Martín Elizasu, Braulio Maeztu, Mariano Martínez, Julio Santos, Saturnino Aristegui, Mª Jesús Baigorretegui, Mario Domínguez, Esteban Frutos, José Aranguren, Santiago Sanfrancisco, José Manuel Varona, Florencio Alonso, Jesús Cuevas, Víctor Fernández, José Joaquín Aguirre, José Zubieta, Julian Bidegain, José Ignacio Goñi eta Félix Iranzo.   (gehiago…)  »  

I. Casares (Arg.: Miren Mendarte)

Casares pasealekua da Buenavista eta Arrizarko biribilgunea lotzen dituen errepidearen izena. 1936az geroztik deitzen zaio horrela, urte horretan Altzako Udalak urte bat lehenago inauguratutako errepide zati hori Ignacio Casares medikuari eskaintzea erabaki baitzuen, “Avenida del Doctor Ignacio Casares” izenarekin.[1]
José Ygnacio Bruno Casares Aramburu (Altza, 1856-1933) Altzako sendagile titularra izan zen, baita Pasaiakoa ere. Altzagainako Casanao baserrian jaioa, San Martzial parrokian bataiatu zuten 1856ko urriaren 6an. Lehen urratsak sendagile bezala Gabirian eman zituen eta han zegoela  Jose Maria Iparragirre koblakariaren heriotza-agiria sinatzea egokitu zitzaion (horri buruzko kronika hemen). Errenterian ere aldi baterako ordezko gisa jardun zuen.   (gehiago…)  »  

(Arg.: Kutxateka)

Kutxatekan Martin Ricardo argazkilariaren argazki bilduma bikain bat dago (Photo Carte), 1917koa, eta deskribapenean San Martzial eliza berriaren inaugurazioarekin lotzen da. Plazako herri-bazkariaren argazkia eta Martillundik plazara egindako erromeriarena 1988an argitaratu genituen jada, Altza Hautsa Kenduz aldizkariaren lehen alean, betiere ospakizuna elizaren inaugurazioarekin lotuta zegoela pentsatuz, nahiz eta zerbait ez zetorren bat: eliza berriaren inaugurazioa 1915eko ekainaren 30ean izan zen, eta argazki-bilduma 1917an datatua dago.   (gehiago…)  »  

1975eko Santa Barbarako Gazte-Leku elkartearen aldizkariak errepasatzen ari gara, Altzako Tokiko Bilduman kontsulta daitezkeenak. Urte haietan sortu berria zen Altzako Auzo Elkarteko kide zen Roberto Mendigurenen idatzi bat aurkitu dugu.
Jarraian osorik eskaintzen dugun idazki horrek ia berrogeita hamar urte geroago indarrean jarraitzen duten eskariak jasotzen ditu.

  (gehiago…)  »