«aiuntados en el campo
de Estibaus segun que lo havemos de uso de costumbre de nos juntar...» (Altza, 1390)

Orain dela zortzi urte, Enrique De Rosak, garai hartan doktoregoko ikaslea zenak, Pasaiako badiako mapak biltzen zituelarik, Interneten aurkitu zuen Altzako Tokiko Bilduman bildutako funtsa, eta gurekin harremanetan jarri zen. Hortik aurrera, haren ikerketan lan egiten zuen bitartean, bi urte baino gehiago iraun zuen trukea hasi zen, mapak eginez, bizi-istorioak bilatuz, inkesta irekiak eginez. Inkesta horiek baliagarriak izan zitzaizkion diagnostikoa aztertzeko eta, ondoren, Badiaren hiri-berroneratzearekin lotutako gertakariei irtenbidea emateko. Enrique AHMko liburutegia eta Bilduma Lokaleko funtsak kontsultatzen aritu zen, bereziki XIX. mendearen amaierako eta XX. mendearen hasierako hemeroteka. Azkenik, doktore-tesia defendatu zuen 2022an, izenburu honekin: “Conflicto, Gobernanza y Paisaje en la Bahía de Pasaia (Gipuzkoa). Dinámicas territoriales de evolución y cambio de usos”.   (gehiago…)  »  

Sukaldari Buenavistan (1963)

María eta Karlos Solana Arruti

Eusebia Arruti Peñagaricano (”Señora Eusebia” deitzen zioten garai hartan) Donostian jaio zen 1923ko martxoaren 5ean. Juana tolosarraren eta Antonio arrasatearren alaba zen. Lehendabizikoa Miss Tolosa izendatu zuten 1800. urte amaiera aldera; Antonio, berriz, gizon zintzoa eta langile nekaezina zen. 12 seme-alaba izan zituzten, eta Eusebia 10.a zen.

Vic-en (Bartzelona) igaro zituen Gerra Zibilaren azken bi urteak, eta hara joan zen ama, alabekin batera, semeekin elkartu nahian.

Donostiako Loiola auzoan kokatu zen familia gerra hartatik bueltan, gerran galdutako seme-alaba horietako batzuk bakarrik aurkitu ondoren.   (gehiago…)  »  

Atsegin handiz gonbidatzen zaituztegu datorren abenduaren 20an, ostirala, 19: 00etan, Tomasenen, Altza 2025 egutegiaren eta Altzako Tokiko Bildumaren web orri berrituaren (www.altza.info) aurkezpenera parte hartzera. Horrekin batera, arratsaldean zehar, 6etatik 8etara, Bilduman berriki sartutako dokumentuekin prestatu dugun erakusketa txiki bat ikusi ahal izango duzue, “Aldaketen garaiak (70eko eta 80ko hamarkadak)” izenburupean.   (gehiago…)  »  

Antxon Alfaro

Aurten 50 urte ospatzen dira “Altzako auzoko bizilagunen eta jabeen elkartea” eratu zenetik. 1974ko abuztuaren 20an, 24 bizilagun bildu ziren “Altza gaina, Arriberri, Arrizar, Buenavista, Los Boscos, Molinao, Oleta-Picabea, Roteta eta Santa Barbarako barrutiak” ordezkatuz; eta Gipuzkoako Gobernadore Zibilari elkartea legeztatzeko eskatzea erabaki zuten.

Lehenengo bilera azaroaren 30ean egin zen, eta akta-liburuan jasotzen denez, ardurak honela banatu ziren: lehendakari Ignacio Jauregui izendatu zuten; lehendakariorde, Ignacio Maritxalar; idazkari, Roberto Mendiguren eta diruzain, Andrés Garciandia. Gainerako kideak 20 hauek izan ziren: Joaquín Atorrasagasti, Martín Elizasu, Braulio Maeztu, Mariano Martínez, Julio Santos, Saturnino Aristegui, Mª Jesús Baigorretegui, Mario Domínguez, Esteban Frutos, José Aranguren, Santiago Sanfrancisco, José Manuel Varona, Florencio Alonso, Jesús Cuevas, Víctor Fernández, José Joaquín Aguirre, José Zubieta, Julian Bidegain, José Ignacio Goñi eta Félix Iranzo.   (gehiago…)  »  

I. Casares (Arg.: Miren Mendarte)

Casares pasealekua da Buenavista eta Arrizarko biribilgunea lotzen dituen errepidearen izena. 1936az geroztik deitzen zaio horrela, urte horretan Altzako Udalak urte bat lehenago inauguratutako errepide zati hori Ignacio Casares medikuari eskaintzea erabaki baitzuen, “Avenida del Doctor Ignacio Casares” izenarekin.[1]
José Ygnacio Bruno Casares Aramburu (Altza, 1856-1933) Altzako sendagile titularra izan zen, baita Pasaiakoa ere. Altzagainako Casanao baserrian jaioa, San Martzial parrokian bataiatu zuten 1856ko urriaren 6an. Lehen urratsak sendagile bezala Gabirian eman zituen eta han zegoela  Jose Maria Iparragirre koblakariaren heriotza-agiria sinatzea egokitu zitzaion (horri buruzko kronika hemen). Errenterian ere aldi baterako ordezko gisa jardun zuen.   (gehiago…)  »  

Atzo, igandea, auzokide talde handi bat elkartu ginen Arriagan, parketik eta inguruko kaleetatik paseo labur baina bizia emateko. Bertan, txoko altzatar honen historia eta partekatutako bizipen pertsonalak izan ziren protagonista. Hori guztia Serafines Arriaga Jaien lehen edizio honetako giro bikainaren erdian eta udazkeneko goiz eder baten argiarekin.
Jarraian, paseoan ikusten ditugun interesguneen zerrenda eta edukietara sartzeko estekak ikus ditzakezue. Lehen ataleko lotura guztiak, “Arriaga oinetxea eta Harria parkea”, izenburuaren loturan bilduta daude. (Deskargatu Pdf formatuan)

1. Arriaga oinetxea eta Harria parkea (hemen Pdf formatuan)

• Arriaga/Arriya/Harria
• Armarria: Kaparetasun agiria, 1678
• “Partido de Arriaga”, 1764
• Izen aipagarri batzuk:

• Teresa Nicolasa Larrachao Berra Arzac (Altza, 1731-05-05 / 1804-06-30), Arriaga Etxearen jabea.
• Manuel de Arriaga, (Azoreak, 1840 - Lisboa, 1917), Portugaleko lehen presidentea.
• Jose Manuel Lujanbio Retegi “Txirrita” (Ereñotzu, 1860-12-14 / Altza, 1936-06-03), bertsolaria.

• Utzitako baserritik berdegunea: droga-menpekotasuna eta auzokideen erreibindikazioa.
• Parkea: Joaquin Montero arkitektoaren proiektua (1989).

  (gehiago…)  »  

(Arg.: Kutxateka)

Kutxatekan Martin Ricardo argazkilariaren argazki bilduma bikain bat dago (Photo Carte), 1917koa, eta deskribapenean San Martzial eliza berriaren inaugurazioarekin lotzen da. Plazako herri-bazkariaren argazkia eta Martillundik plazara egindako erromeriarena 1988an argitaratu genituen jada, Altza Hautsa Kenduz aldizkariaren lehen alean, betiere ospakizuna elizaren inaugurazioarekin lotuta zegoela pentsatuz, nahiz eta zerbait ez zetorren bat: eliza berriaren inaugurazioa 1915eko ekainaren 30ean izan zen, eta argazki-bilduma 1917an datatua dago.   (gehiago…)  »  

1975eko Santa Barbarako Gazte-Leku elkartearen aldizkariak errepasatzen ari gara, Altzako Tokiko Bilduman kontsulta daitezkeenak. Urte haietan sortu berria zen Altzako Auzo Elkarteko kide zen Roberto Mendigurenen idatzi bat aurkitu dugu.
Jarraian osorik eskaintzen dugun idazki horrek ia berrogeita hamar urte geroago indarrean jarraitzen duten eskariak jasotzen ditu.

  (gehiago…)  »  

Itsasontziak eraikitzeko industria garrantzitsua izan zen XVI. eta XIX. mende bitartean Pasaiako badiaren inguruko herrietan, Errenterian, Lezon, Pasaian eta, neurri apalago batean, Altzan, batez ere materialen hornikuntzarekin lotutako jardueretan, baina baita itsasontzien eraikuntzan ere, Herrerako ontziralekuaren inguruan eta Buenavistako Berratxokoan atondu ziren ontzioletan. [1]

“Costa de Alza”, 1802 (1. ir.)   (gehiago…)  »  

"Fuerte de Alza" (1838)

Artxiboetan katalogatutako planoak eta mapak oso lagungarriak dira gertaera historikoak garatzen diren espazioak hobeto ezagutzeko. Krokis soil bat zein maparik landuena eta ederrena oso lagungarriak izan daitezke biltzen duten informazio baliotsuagatik. Egungo garapen teknologikoari esker, dokumentu horiek gordetzen diren artxiboek erraztu egiten dute ikertzaileei eta jakin-minez daudenei funts horietarako sarbidea ematea.

Defentsaren Liburutegi Birtualean (Biblioteca Virtual de la Defensa) esaten ari garen horren adibide bat da. Bertan, Defentsa Ministerioaren dokumentu-zerbitzuetan gordetako kartografia historikoaren bilduma bikaina eskaintzen da, eta webgunearen bidez oso kalitate onarekin eskura daiteke.   (gehiago…)  »