«aiuntados en el campo
de Estibaus segun que lo havemos de uso de costumbre de nos juntar...» (Altza, 1390)

"Baserria" erakusketa

Miravalles baserria Altzagaina inguruan kokatua zegoen. Auditz-Akular-eko udal planen eraginpean zuzenean egonda, 2017an bota zuten behera. Ordutik, fatxadan zeukan armarria non zegoen jakin gabe geratu ginen eta orain Donostiako Alde Zaharreko Santa Teresa komentuan, Euskadiko Arkitektura Institutuak antolatutako “Baserria. Egurra, harria, mitoa, orain” dagoen erakusketan berriro agertu da.

Armarria baserriaren fatxada nagusian txertatua zegoen, baina tailatua dagoen harriaren giltzarri-forma dela eta, seguru aski etxerako sarrera-atearen arkuaren zatia zen. Bere tipologiagatik, XVI. mendean data daiteke.   (gehiago…)  »  

Joan den maiatzaren 26an Ekialdeko Barrutiko Batzarra bildu zen eta, besteak beste, Historia eta Memoria lantaldeak aurkeztutako Altzako udaletxeari beste erabilera bat emateko erabaki-proposamena onartu zen.

Hona hemen onartutako proposamenaren testua:

Altzako udaletxearen eraikina hutsa eta erabilerarik gabe dago duela urtebete baino lehenagotik. Iaz ALTZAKO HISTORIA MINTEGIAk eraikinaren erabilera finkatze aldera parte hartze prozesu bat burutzeko ideaia plazaratu zuen. Ideia hori bertan behera geratu zen Udal gobernuaren ezezkoa medio. Irisgarritasun arazoak medio, eraikinaren erabilera oso mugatua dagoela izan zen argudioa.

Urtebete baino gehiago igaro da, eta oraindik ez dago eraikinari erabilera emateko planteamendurik Udal gobernuaren aldetik.   (gehiago…)  »  

Orain arteko Plan Orokorrek, eta honi lotutako dokumentuek, bat bestearen segidan Altzaren ondare historikoaren etenik gabeko degradazioa eta desagerpena ekarri dute. Ondare historikoa herrien eta auzoen identitatearen ezinbesteko osagaiak dira, Planak egin dituztenek badakite hori, “Kultura-ondarea, hiri honi nortasuna emanten dion elementua da” eta “gizarte-lotura zein gizarte-kohesioko loturak sendotzeko gaitasuna du” diote, baina Altzari buruz planeatzen dutenean haren historiaz edo nortasunaz hitz egiten duen edozein elementu zokoratu eta eraikitzeko lursailak baino ez dituzte ikusten. Ez da balio-judizioa, egitate bat egiaztatzea baizik.

Gabeziak

Ikus dezagun Plan Orokorraren aurrerapenak jasotzen duena:

  (gehiago…)  »  

Landarro

Ondare historikoa eta paisaia herri edo hiri baten nortasunaren zati garrantzitsu bat dira. Hain da begi bistakoa ideia hori, Donostiako Plan Orokor berriaren aurrerapenak (hemendik aurrera, Aurrerapena) jasotzen duela, “Ondarea eta paisaia” izenburupean. Hala da, behintzat, diagnostikoan eta helburuetan, baina jarduketei dagokienez, ordea, argi geratzen da partrimonioaren eta paisaiaren kontu hori ez doala Altzarekin. Beste behin gogorarazi digute gai hauetarako Altza ez dela Donostia.

Udalaren ikuspegitik, Altza osoa “lurzoru-poltsa” bat baino ez da, - Aurrerapenak Landarroko muinoa kalifikatzeko erabiltzen duen hitzez hitzeko kalifikazioa, Molinaoko parkeari itsatsita dagoen landa-eremua -, eta hortaz Altzan ezin da ondareaz eta paisaiaz hitz egin, urbanizatzeaz baino ez.   (gehiago…)  »  

Altzako udaletxea, altzatarren udal nortasunaren ikur nagusietako bat, jendearentzat itxi dute eta herritarrei zerbitzua emateko eginkizun guztiak kendu dizkiote.

Eraikin historiko honen erabileraren inguruan Udalak duen isiltasunak eta utzikeriak beldurra ematen digute gure kontzeju-etxeak bere ondoan dagoen Barbotegi, medikuaren etxe zaharraren patua partekatuko ote duen, hori ere udal-jabetzakoa eta duela urte askotatik iltzez eta giltzez itxita dagoena. Altzatarren ondare historikoaren narriaduran urrats bat gehiago udal gobernuaren eskutik; beste bat.   (gehiago…)  »  

Filipe Dominghez

A parroquia aitual de San Pedro Apóstolo en Pasaia ven en facer este ano 250. Vemos que así e todo a história desta parroquia remóntase, alo menos máis de 560 anos atrás. E non somentes na crónica documentada, senon, como xa víramos na material.

Á hora de escreber este pequeño traballo, vou ter que botar man, entre outros, duns apuntamentos que teño de cando fixera un artigo para a revista Andui ala pol-o 1996 (xa que logo estoume a desfacer por falta de espazo de moita documentazón, así que espero que non teñan erros e os trasnos non fagan das súas).

A adaxe para edificar unha nova eirexa é que a situada no aitual cimeterio atópase nunha paraxe incómoda e outa, decidindo no ano 1723 o seu traslado á mariña, nun terreo no que os naturais do lugar poideran acudir aos oficios e funcións parroquiais con comodidade.   (gehiago…)  »  

Filipe Dominghez

Sobor da igrexa de San Pedro Apóstolo de Pasaia, os primeiros documentos ou pol-o menos dos que eu teño semellas, son os que amosa José Goñi Gaztambide no seu traballo “Fundación de la iglesia de San Pedro de Pasajes (1457-1458)”. Unha pequena e interesante pubricazón, no que glosa cinco documentos que van achegados. A saber:

1.- Carta de poder da clerecía de San Sebastián. 20 de narzo 1458.

2.- Carta de poder dos viciños de Pasaia. 31 de marzo 1457.

3.- Licencia eclesiástica para a costruzón da nova eirexa co seu cemitério e altares. 15 outubro 1457.

4.- Convenio entre a clerecía de Sn. Sn, e os viciños de Pasaia. 20 marzo do 1458.

5.- Autentificazón da copia en Tolosa…23 de xaneiro do 1530.

  (gehiago…)  »  

Iñigo Landa

Manuel de Arriaga Portugalgo Errepublikako lehen presidentea izan zen 1911 eta 1915 artean. 1840an jaio zen Horta-ko (Azoreak, Portugal) familia aristokratiko batean, eta 1917an hil zen Santos-o-Velhon (Lisboa), presidente kargua utzi eta gutxira.

Familiaren zuhaitz genealogikoak Altzako Arriaga oinetxearen eta, zehazki, 1625ean jaiotako Salvador de Arriagaren ondorengo zuzena egiten dio. Salvador de Arriaga Baionara joan zen bizitzera, eta han Maria de Iribarrenekin ezkondu zen. Senar-emazte horiengandik Juan de Arriaga jaio zen 1652an, eta Faial uhartera (Azores, Portugal) joan zen kontsul frantziar gisa. Han Catarina de Brum da Silveirarekin ezkondu zen, uharteko lehen kolono flandestarren (Brujas) ondorengo familia baten alaba.   (gehiago…)  »  

San Martzial elizaren hegoaldeko atariko petrilean harri landuzko bi pieza daude, albotik igarotzean atentzioa ematen dutenak. Horien ondoan, plaka txiki batek zer diren azaltzen du: “BONETEAK. Garai bateko apaizen kapelak (Altzako apaizetxe izan zen “Aizpurutxo”tik ekarriak dira / BONETES. Antiguas gorras eclesiásticas (Donación de la casa “Aizpurutxo” de Altza, antigua residencia presbiterial)”. Hurrengo lerroetan, plakan adierazitakoa osatzen saiatuko gara, Tokiko Bilduman ditugun datu batzuekin.

  (gehiago…)  »  

Iñigo Landa Ijurko

RENFEko tren geltokia eta Herrerako oinezkoen lurrazpiko pasabidearen kokapena bat dator 1864an inauguratu zen Norteko trenbidearen linea eraikitzeak Herreratik Altzako hirigunera Santa Barbara ermitatik igotzen zen bidea moztu zuen lekuarekin. Bide hori, mendeetan zehar Donostia-Errenteria galtzadaren zati izan zena, bigarren mailan geratu zen 1847an errepide nagusia ireki ondoren, baina Altzako erdigunea probintziako bide-sarearekin lotzeko bide nagusia izaten jarraitzen zuen. Trenbidea zeharkatzeko, zaindutako trenbide-pasagune bat zegoen, eta zaindariarentzako etxe bat, Kaxeterua izenez ezaguna.   (gehiago…)  »