Etiketaren izena: Gerra Zibila

80 urteko anexioa: aitormena

2020, Maiatzak 20

altzako-udalbatzakAurreko sarrera batean Donostiako Udalari dei egiten genion Errepublikarekin zuten konpromisoagatik jazarriak izan ziren zinegotzi altzatarren lan politikoa onar zezan. Udalak memoria historikoari buruz esaten duena baino ez du bete behar, baita Altzan ere. Gutxienez plaka xume bat jartzeko keinua egin dezake, zinegotzi haiek lan egin zuten udaletxean herriaren zerbitzura eman zutenaren aitormen gisa.

Haien izenak gogoratzeko, Altzako Udalak 1937ko martxotik uztailera bitartean emandako informazioak jasotzen dituen espedientea erabiliko dugu, gobernadore zibilak eskatuta eta Ondasunak Konfiskatzeko Batzordeari bideratuta. (1)

  (gehiago…)  »  

Altza prentsan (1936-1940)

2020, Maiatzak 7

1936-05-08-lvg

1936-05-08 La Voz de Guipúzcoa

Egun hauetan Tokiko Bilduman Altzarekin lotutako eta prentsa idatzian argitaratuak izan diren 1936 eta 1940 urte bitarteko 1.500 erreferentzia baino gehiago katalogatzeko lana bukatu dugu. Udal kronikak, kirolekoak, iragarki ofizialak, propaganda, publizitatea, eskelak… Altxamendu frankistaren aurreko hilabeteetatik gerra amaitu eta Altza Donostiara anexionatu arteko denbora-tarteko gai askotako sorta handi bat.   (gehiago…)  »  

Liburua prest dago, baina itxarotea tokatzen da

2020, Apirilak 23

azala1Gaur, apirilak 23, Liburuaren Nazioarteko Eguna da, baina aurten osasun larrialdiak baldintzatutako jaia da, heriotzak, langabezia eta gizarte arazoen larriagotzeak tartean. Kulturari ere eragiten dio, kultur eragileek azken 48 orduetan egindako greba digitalak erakusten duen bezala. Baina, hala eta guztiz ere, esan ohi dutenez, “Funtzioak aurrera jarraitu behar du”. Horregatik, liburuari eskainitako egun honetan, Ion Urrestarazu Paradak idatzitako “Altza durante la guerra civil española” liburuari buruz hitz egingo dugu. Aurreikusitako aurkezpena bertan behera utzi behar izan genuen alarma-egoeragatik, eta, ondorioz, liburuak kutxetan gordeta itxaron behar du kalera ateratzeko unearen zain.   (gehiago…)  »  

80 urteko anexioa: Antonio Silva

2020, Apirilak 6

antonio-silvaGaurko sarrera, apirilaren 6koa, anexioaren 80. urteurrena, bera protagonizatu zuten figuretako bati eskainiko diogu, Antonio Silva de Herrera alkateari, itzaletik sortu eta itzalera itzuli zen pertsonaiari, “udalerrien handitzeari” bere zerbitzu pertsonala eman ondoren. Ondoko lerroak alderdi biografiko eta ideologikoetara bideratuko ditugu, udal-kudeaketari eta anexioari buruzkoak aurrerago utzita.

1932. eta 1936. urteetako Altzako udal-erroldek Silvaren lehen datu biografikoak ematen dizkigute. Sevillako Villanueva herrian jaio zen 1896ko apirilaren 1ean, eta 1929an etorri zen Altzara bizitzera, bere emazte Elvira Rodriguez Gonzalezekin batera, 1880. urtean Ausejon (Errioxa) jaioa. Bikotea emaztearen anaiarekin bizi zen, Alberto, 1874an Elviraren herri berean jaioa, ezkongabea. Albertok 1928an Villa Sevilla eraiki zuen, Julimaseneko bidean, Silvaren bizilekua Altzan bizi izan zen bitartean.   (gehiago…)  »  

80 urteko anexioa: erantzukizun saihestezina

2020, Martxoak 20

01-corporacion-1931

Aizkora bat izan bazen duela laurogei urte Donostiako udalak Altzaren anexioa sinbolizatzeko aukeratu zuen objektua, hondeamakina baten irudiak, era berean, oso ondo adieraz lezake Altzaren patua zer izan den anexioko laurogei urte ondoren, alderdi bakarreko berrogei urteren eta alderdi anitzeko beste hainbaten ondoren.   (gehiago…)  »  

Altzan barrena Espainiako Gerra Zibilaren garaian

2019, Apirilak 6

Ion Urrestarazu Parada

Ibilbide honetan Gerra Zibilaren garaian Altzan bizitutako hainbat gertaera ezagutarazten saiatuko gara, batez ere Bidebieta-Herrera-Mirakruz inguruan.

Erabilitako iturriak askotarikoak dira, dokumentazio ofiziala, ikerketak, hemerotekak, monografiak, lekukotzak, etab.

a-primera-parada-1-blindado-trincherpe
“Trincherpe” kamioi blindatua, Tolosan atzemana. Euskadiko Filmategia

1. CASA LASA ETA “TRINCHERPE” BLINDATUA

Gerra Zibilaren lehen egunetan, Pasaiako “Avance Marino” sindikatuko kide anarkistak gerrarako prestatzen hasi ziren, lehergaiak eta inprobisatutako kamioi blindatuak atonduz.

Horrela, Trintxerpen blindatu zen bigarren kamioia “Compañía de Maderas” lantegitik hartu eta aurrez aurre zegoen Lasa lantegian moldatu zuten. Eraikuntzan makinistek, suginek, arrantzaleek eta burdin lantzaile batzuek parte hartu zuten.

Irudian, matxinatutako tropak Tolosan sartzean egindako filmazio batetik hartua, “tiznado” deituriko blindatu bat ikus daiteke (inprobisatutako kamioiak izendatzeko lagunarteko terminoa). Bertan, bere karrozerian, anarko-sindikalismoaren bandera gorriak eta FAI-CNT, AIT edo UHP bezalako siglak ikus daitezke, baita “Rojo-Trincherpe” irakurri ere. Horregatik, Pasaiako auzoko tailer batean egin zela pentsarazten digu.

Hil zuten aita gogora ekarriz

2019, Martxoak 29

luis-irisarri-piquer

Luis Irisarri Piquer

Nieves Irisarrik sukaldeko goxotasunean hartu gintuen, bere ahizpa Angelita eta Lurdes alabarekin batera, Luis Irisarri, 36ean fusilatu zuten aitaz hitz egiteko. Neskatxoak bi urte eta bi hilabete zituen hura gertatu zenean, eta, orain, laurogeita bi urte geroago, bere seme-alabekin batera, Gema, Manoli, Xabier eta Lurdes, haren oroitzapena eta gorpuzkinak berreskuratu nahian jarraitzen du.

Luis Manuel Irisarri Piquer Donostian jaio zen 1908ko ekainaren 21ean eta 1936ko azaroaren 10ean fusilatu zuten. Salvadorren eta Ramonaren semea, familia Lodosako herri nafarrekoa zen jatorriz. Familia Donostiara bizitzera etorri zen eta, geroago, gurasoak banandu egin ziren. Luis Manuelek aitaren alde egin zuen, eta gainerako anai-arrebek, Valentinak, Miguelek eta Manuelek nahiago izan zuten amarekin geratu.   (gehiago…)  »  

Bidean barrena Gerra Zibilaren inguruan

2019, Martxoak 22

ruta-plano-1930Datorren apirilaren 6rako ibilbide bat prestatu dugu Gerra Zibilean Altzan bizitutakoaren inguruan. Ion Urrestarazu Parada izango da gidari eta bera arduratuko da Bidebieta-Herrera-Mirakruz aldean ezagututako hainbat gertaera ezagutzera ematen.

“Gerra amaitu da” aldarrikatu zuen Francok 1939ko apirilaren 1ean, hiru urte lehenago kolpe militar batez hasitako gerrari ofizialki amaiera emanez, baina, oraindik gaur egun, laurogei urte pasa direnean, gatazka horrek irekitako zauri askok itxi gabe jarraitzen dute.

Gaia oso garrantzitsua izan arren, Gerra Zibila Altzan -udalerri garai horretan- osoko ikuspegi batez azaltzen duen azterketa bat ez daukagu oraindik gurean.  Horregatik, AHMn asmoa egin dugu aurten gaiari arreta berezia eskaintzeko, orain arte bildutako dokumentuak bilaketa berriekin osatuz, datuak ordenatuz eta dagokien testuinguruan ipiniz, eta, urte amaierako nahi genuke, taxuzko azterketa eskainiz, gaur egun dagoen hutsunea, ahal den neurrian betez.   (gehiago…)  »  

A fuxida do Arkale

2019, Otsailak 19

cdmh_ps_gijon_f_c069_exp013_001

Sergio Balchada Outeiral

Actividade febril no local do Sindicato de la Industria Pesquera de Cariño, vencellado á CNT. Xa pasan tres días dende que o golpe de estado contra a República ten acontecido. Fóra agardan catro camións cara os que desfilan unha grea de milicianos escasamente armados. Os camións parten con douscentos esquerdistas capitaneados polo dirixente cenetista José Suarez. Van camiño de Santa Marta de Ortigueira (Velasco, 2006).

Unha vez na vila reúnense có tenente da Garda Civil Máximo Lobo, comandante do posto local. Queren saber de que lado está o militar e cales son as súas intencións para atallar as posibles accións dos dereitistas da bisbarra. Segundo se desprende dos acontecementos o tenente debeu persuadir aos sindicalistas da súa lealdade ao goberno establecido. Quizais fose certo e foi a deriva dos sucesos en Ferrol e A Coruña convenceron a Lobo de virar as lealdades.   (gehiago…)  »  

Altzatar bat nazien kontzentrazio eremuetan

2019, Otsailak 4

anabitarte-harri-plaka

Anabitarteren "stolpersteine"

Espainiako Gerra Zibila galdu ondoren, errepublikazale askok Frantziako lurraldetan jarraitu zuten faxismoaren eta nazismoaren aurkako borrokan. Santiago Anabitarte Altuna altzatarra izan zen horietako bat.

Haren berri Florentino Mariñelarenaren bitartez jaso dugu, Errenteriako La Ilusión elkarteko kidea. La Ilusión elkartea naziek deportatutako gipuzkoarrak gogoratzeko plaka proiektuarekin aritu da lanean azken urte hauetan. Jatorriz proiektu hori kontzentrazio eremuetan hildako alemaniarrak omentzeko sortua bada ere, denborarekin Europan zehar zabaldu da, naziek deportatutakoen sorterrietara. Omenaldietan, biktima bakoitzaren  jaiotetxearen parean, “stolpersteine” bat, galtzada-harri moduko bat jartzen da lurrean. “Stolpersteine” hitza, alemanez, “estropezu egiteko harria” esan nahi du, eta, bertatik pasatzen den oinezko oharkabearen atentzioa deitzeko eta biktimarekiko oroimena bistarazteko asmoa du. Gure artean, gutxienez 60 gipuzkoar pasa ziren muturreko esperientzia horretatik eta, honez gero, Gipuzkoako hainbat herritan burutu dituzte haiek gogoratzeko ekitaldiak, hala nola Hernanin eta Andoainen. (1) Donostiako kasuan, berriz, ez dute Udalaren babesa eta baimena lortu omenaldi horiek egiteko eta, hortaz, nazien aurka aritutakoak aitortza gabe geratu dira; horien artean Santiago Anabitarte altzatarra.

  (gehiago…)  »  

Estibaus

Atalak

Urria 2024
A A A O O L I
« ira    
 123456
78910111213
14151617181920
21222324252627
28293031  

RSS

Azken iruzkinak

  • Adriana
    (2024, Martxoak 29)
    «Me gustaría poder aprender mejor a confeccionar prendas y sacar patrones. Para poder hacerme mi propia ropa. Tengo el ...»
  • Roberto López
    (2024, Martxoak 27)
    «Buenas, mi tío abuelo: Manuel López De los Santos, formo parte del Batallón internacional nº 26 Karl Liebknecht (PCE), falleciendo ...»
  • Pilar Egido eta Enrike Kortabitarte
    (2024, Martxoak 27)
    «Merezitako omenaldia. Gaztaroan zorte handia izan genuen zu gure lehenengo irakaslea izatean. Irakasle berria, baina gogoa eta sasoia ez zenituen sekula falta. Zu ...»
  • Ramón F. Gorosabel
    (2024, Martxoak 22)
    «Muy interesante la actividad Es edificante Gracias. »
  • Maira
    (2024, Martxoak 2)
    «Hola necesito contactarme con las señoras Verónica. Recién leo esto. Soy la novia del nieto de olivo. Su papá Carlos. ...»

etiketak


Sarean