Oleta eta Buenavistaren antzinako hiru argazki
Urte hasieran, Luis Mari Flórezek Ernabido / Arnaobidao, Moneda, Casares, Intxaurrondo-Zar eta Aranzuriene baserrietako argazki interesgarriak ekarri zizkigun Estibausera, San Telmo Museoko artxiboan aurkituak. Orain San Telmon gordetako argazki berri batzuk pasa dizkigu, Oletaren bi, guztiz berriak, eta Buenavistaren beste bat. Argazkien egilea Gregorio González Galarza (Zegama, 1869/Donostia, 1948) da eta Galarza Funtsaren parte dira.
Argazkien data zehatza ez dakigu. Artxiboko fitxetan Oletaren argazkiak 1913tik aurrerakoak direla jartzen du, eta Buenavistatik Altzagainera doan errepidea eraiki gabe dagoela ikusten denez, 1933a baino lehenagokoak izan behar dute, urte horretan hasi baitziren obrak. Buenavistaren ikuspegiak, bestalde, 1930. urte inguruko data darama. Hemen ere ez da 1933. urtean egin zen errepidea ageri.
Hasierako argazki horretan portuko Cuarta Via etxeak, Oletako Etxeberri-Kosta etxea eta desagertutako Etxeberri-Kosta Txikiya baserria, Miramar ere deitua, ikus ditzakegu. Baserri hori gaur egun Casares pasealekuko Sarita-Enea etxea okupatzen duen orubean egongo litzateke.
Eta beste honetan, Agirrenea eta Maritxalar etxeak ikusiko ditugu, eta ezkerrean, behean, Mirabarkera baserriaren teilatua, Norteko Trenbidea eta Topoko tunelaren sarrera.
Galarzak argazki asko egin zituen postal gisa argitaratzeko. Argazki hau horietako bat da. Ikuspegi orokor horren orijinala San Telmon kontserbatutako kristal gaineko gelatina teknikarekin egina da. Buenavista irudiaren erdian dago. Ezkerretik eskuinera, Portuko Obra Batzordearen Bulegoaren eraikina, Telefonica Konpainiaren eraikina, Buenavistako etxe multzoa, Miramar Etxea, Eskola Publikoak, 1918an sute baten ondoren berreraikutako Llusa upa-ohol fabrika eta portuko biltegien ondoko Cuarta Viako etxebizitzak ikus ditzakegu. Goian, Berratxo, Berra San Antonio landetxearekin batera, eta Mutiozabal landetxea.
