«aiuntados en el campo
de Estibaus segun que lo havemos de uso de costumbre de nos juntar...» (Altza, 1390)

Joan den apirilaren 5ean udal gobernuak Eraikitako Ondarea Babesteko Plan Bereziaren hasierako onarpena erabaki zuen. Babestutako elementuen zerrenda aztertuz, ondorio penagarri hau atera dezakegu: Altzaren antzinako udal barrutian babesten den elementu kopuru eskasa baino eskasago da, eta, 2009ko Planarekin alderatuz, elementu kopurua gehiago txikiagotu egin da, hamar gutxiago hain justu. Denera, Donostiako 1100 elementuetatik hemezortzi bakarrik babestu dira Altzan.

Erredaktoreek ondarea sei gradutan sailkatzeko irizpideak finkatu dituzte, eta irizpide horiek, aurreko planetan erabili dituzten irizpideen antzean, ez dute Altzaren ondarea babesteko balio izan, aitzitik gure ondarea degradatzen eta desagertzen laguntzeko tresnak izan dira. Gure ustez, Altzak, ondarearen babesari dagokionez, beste tratamendu bat merezi eta behar du, benetako ‘Plan Berezi’ bat, gure ondarea babestu dezaketen irizpideetan eta graduazioan oinarrituta.

Hauek dira Katalogoan babesturik agertzen diren elementuak, babes handienetik gutxienera: A gradua, Parada eta Intxaurrondo-Zar baserriak; B gradua, La Asunción eta Ubako Andra Mari eliza; C gradua, Casares, Arantxuiene, Pelegriñene, Moneda, Txipres, Ubegi, eta Mendiola baserriak, eta Platako farola; D gradua, Villa Ashun (Jose Elosegi 64), Tomasene, y Altzako Udaletxea; F gradua, Boinas Usoz fabrikaren tximinia, Harria parkeko farolak eta armarria.

Altzaren historiaren lekukoen degradazioa eta desagerpena gerarazteko Plan Berezia eskatzen dugu non gutxienez multzo eta elementu hauek ere agertu beharko liratekeen:

• 2008ko planean agertzen zirenak eta oraingo zerrendatik desagertu direnak: Berra, Plasentzia eta Gartziategi baserriak, San Martzial eliza, Kutarro, Ametzagaina, eta Almiranteren gotorlekuak, Uliako ur depositoa, eta Uliako akueduktoak.
• Altzako kaskoa, multzo gisa eta multzoa osatzen duten elementuak: udaletxea eta udaletxearen etxaurrean zeuden plakak, San Martzial eliza, Barbotegi, Auditz/Aduriz, Aizpurutxo eta Arteaga etxeak, eta eskola zaharrak.
• Lau-Haizeta kalean geratzen diren baserriak, San Martzial plazatik Marrus baserriraino eta Putzuetaraino: Martillun, Sius, Mirasun, Ibarburu, Kataliñene, Pelegriñene, Martiategi, Amueder, Irazuene, Txurdiñene eta Gazteluene.
• Molinao auzune zaharra: Sasoategi, Txoko, eta hiltegia.
• Mirakruz gaina, multzo gisa.
• Artzaka/Arzak oinetxea eta bere armarria.
• Miravalles eta etxaurrean duen dintela.
• Espartxo eta etxaurrean duen zizelatutako irudia.
• Etxe Merkeak (Colonia Mª Cristina) multzoa.
• San Ignazio galtzadaren etxe multzoa.
• Herrerako Renfe zubia eta apeaderoa.
• Bidebietako Kontadores eraikinak.
• Luzuriagako bulego eraikina.
• Ulian dauden mugarriak, bat ur deposituaren etxean, eta bestea Atximoskogainaren tontorrean, baita Errenteriako mugan dauden beste biak ere.
• Mirasun baserri ondoan eta Loreten dauden mugarri kilometrikoak.

Bada garaia Altzaren ondareak azken hamarkadetan ezagutu duen tai gabeko degradazioa eta desagerpena eteteko. Erantzukizuna Donostiako udalarena da eta hari dagokio behar diren erabakiak hartzea. Horrela adierazi diogu udal gobernuari aurkeztu dugun alegazioaren bitartez.

Katalogoa kontsultatzeko klik hemen (gaztelaniaz)