«aiuntados en el campo
de Estibaus segun que lo havemos de uso de costumbre de nos juntar...» (Altza, 1390)

Aranzadi Zientzia Elkartearen azken Aranzadiana urtekarian, Jesus Tapia arkeologoak Marrus baserriaren inguruan 2014 eta 2015 urteetan zehar egindako indusketen berri eman du. Bertan egindako lanei esker historiaurreko materialak berreskuratu dira eta, bidenabar, aztarnategiaren kokaleku berean egin diren baratza publikoen eragina baloratu da.

Materialen aurkitzailea Francisco Barrio izan zen, 2010. urtean, eta ondoren egin diren ikerketek egiaztatu dute material horiek, silex harri-puska tailatuak, Goi Paleolitikoko garaikoak direla. Askoz gehiago zehaztea oso zaila da, lursail horietan mendetan egin diren nekazaritza lanak direla eta materialak nahastuak eta sakabanatuak aurkitzen direlako. Bertan jarritako baratzak, beraz, ez diote kalterik egingo aztarnategiari, eta, ordea, onuragarria ere izan daiteke aztarnategiaren jarraipena egiteko eta bertan agertu daitezkeen material berriak modu ordenatu batean jasotzeko.

Lau Haizeta inguruan aurkitzen ari diren ageriko aztarnategi hauek, kontinentearen eta penintsularen arteko igarobidean estrategikoki kokaturik daudenez, oso interesgarriak dira ikerlarientzat, bildutako silex harri mota ezberdinen azterketaren bitartez hobeto ezagutu dezaketelako Pirinioen bi aldeetako gizaki modernoaren eta horiek erabiltzen zituen materialen kokalekuak eta mugimenduak.

Informazio gehiago:  BARRIO, Francisco; TAPIA, Jesús. El yacimiento prehistórico de Ametzagaina, Altza, Hautsa Kenduz XI (2011)