Larunbatean, hilak 15, San Martzialen, arratsaldeko 8:00etan bigarren “Altzak soinu, Altzak doinu” kontzertuarekin gozatzeko aukera izango dugu, oraingoan Pasaia Musikal eskolako kantuko ikasleekin eta Oinarri abesbatzarekin.
Hona hemen zein izango den programa:
La colección GANBARA consta de artículos de uso doméstico fabricados en procesos industriales. No contiene por tanto objetos de artesanía. A través de ellos se puede ver la influencia positiva que ejerce en nuestro hogares la innovación industrial, el famoso I+D. Permiten vislumbrar cómo se hacían antes las tareas domésticas y el estilo de vida.
La exposición de 2012 muestra objetos de la exposición mediante el recorrido de una jornada en Altza hace 60 años, esto es, en la década de los 50. La exposición de los objetos se complementa con imágenes de la vida diaria de aquella época, incluida la publicidad. Analizando el transcurrir de una jornada destaca el enorme protagonismo de la mujer en las tareas del hogar, que además queda patente en la publicidad de artículos domésticos de la época, siempre enfocada hacia la mujer. (gehiago…) »
Iñigo Landa
Julimasene 1965 (T. Paulis)
Mas abizena hortzetik hortzera dabil egun hauetan Kataluniako politikaren karira; baina Mas abizena Altzan ere errotuta geratu da, ezkutatuta bada ere, baserri ezagun baten izenean. Baserri hori Herrerako Julimasene da, Monseko bidean dagoena eta autopistaren ezpondan ia zintzilik geratu dena.
Julimaseneren jatorrizko izena Floresta da eta XVI. mendean agertzen da lehen aldiz dokumentazioan, 1512. urtean hain zuzen ere, eta 1805. urtera arte ez dugu gaur egun ezagutzen dugun Julimasene izen aldaerarekin aurkituko. Aldaketaren arrazoia aurkitzeko 1719. urtera jo behar dugu. Urte hartan Berwickeko dukeak Donostiaren setioan triskantza eta kalte handiak egin zituen eta kalte horien ebaluazioa jasotzen duen dokumentuan aurkituko dugu arrazoia ulertzeko bidea. Dokumentu horretan Altzako etxe eta baserrien zerrenda luzea agertzen da, bakoitzak jasandako kalteen balioarekin batera, baita Julimasene ere: “Casa llamada Julian Mas y su pertenecido“. Ez dakigu zein zen Julian Mas hori, baina “-enea” euskal atzizkiak Floresta izena ordezkatu zuen Julimasene Julian Mas izeneko norbaiten etxea zela adierazten digu zalantzarik gabe.
(Kalteen ebaluazioa jasotzen duen dokumentua irakurtzeko hemen)
Iñigo Landa
Bi ikerlan interesgarriak irakurtzera gonbidatu nahi zaituztegu. Lehengoa Fernando Barrero Arzak bazkideak bere aitonaren gainean berreraiki duen biografia da, Gerra Zibilaren amaieran kontzentrazio eremu batean desagertu zena. “Recomposición biográfica de un caso de desaparición forzada: Andrés Barrero Rodríguez” da ikerlanaren izenburua eta orain dela bi urte Estibausen bertan aipatu genuen beste lan batekin lotura handia dauka (”Historia y tragedia de la 109ª BM en el Campo de Zaldívar (Badajoz)”.
Bigarren irakurgaia “Gipuzkoako Etxe Merkeen adibide bat: Azkoitiko San Martin auzoa” izenburukoa da, Iker Lamariano Garagarzaren Master Amaierako Lana. Azkoitiko San Martin auzoa 1911. urteko Etxe Merkeen Legearen arabera eraiki zen, Altzan Larratxo pasealekuan dagoen Maria Kristina auzunea bezala,. Monografian Altzako adibidearen ezaugarriak jasotzen dira, Gipuzkoako beste adibideena bezalaxe, eta auzo horiek eraiki ziren testuinguruaren azterketa interesgarria egiten du, gaiari buruz orain arte, batez ere Beatriz Herreras Moratinosi esker genekiena aberastuz.
Urtebete pasa da hogeita bosgarren urteurrenaren ospakizunetatik. Urte berezia izan zen hura, alde guztietatik begiratuta, eta bultzada ederra izan zen aurrean dauzkagun erronkei eusteko. Horrela, hilabete hauetan lanean jardun dugu eta urte amaitu aurretik egitarau trinko bat prestatu dugu lan horren erakusgarri. Garaiz jasoko duzue informazioa zehatza, baina, bitartean, bihoa oraingoz egitarauaren aurrerapen hau:
Erne, bada, abenduan.
Bitartean, Orereta-Oinarri abesbatzak iazko kontzertuan abestutako pieza honekin goxatzen uzten zaituztegu: Josu Elberdin pasaitarraren “Alami”.
Baso ilunean soinurik ez dago,
Baso ilunean ahul dago dena. (bis)
Hotza, hotza ta iluna.
Hotza, hotz handia.
Zarata izotzan urtu eginten da
Eta iluntasunean desagertzen da.
Paparapapapa… (bis)
Amestu egin nahi dut
Munduan zehar ibiltzen naizela
Zoriontsu izanik
Jendearekin abesten dudala.
Amestu egin nahi dut
Munduan zehar ibiltzen naizela
Zoriontsu izanik
Jendearekin abesten dudala!
Amets egiten dut nik
Ametsak amestu
Abestuz amesten dut
Zerurantz begira
Amets egiten dut nik
Ametsak abestuz
Abestuz amesten dut
Zerurantz begira
Iñigo Landa
Eskalantegi (antxo.com)
Hiztegietan barrena bilaketan ustekabeko hitz batek arreta lapurtzen digu sarritan. Oraingoan “eskalantegi-sagar” izan da, Orotariko Euskal Hiztegian jasoa. Hiztegiak iturrira, Jon Garbizu “Zubigar” idazlearengana eraman gaitu. Lezoarra jaiotzez Pasaiara ezkondu eta bertan bizi izan zen istripu baten ondorioz 1930ean hil arte. Euskera agerkarian Nikolas Alzolak “El vocabulario inédito de Zubigar” eman zuen argitara, 1962. urtean, Koldo Mitxelenaren ohar batzuekin. Honela jasoa dago: “282. Eskalantegi-sagarr. Pasai. Variación de manzana“. Ez dakigu ezer gehiago, soilik izena geratu da.
Hogeita bosgarren urteurrenean irekitako ildoari jarraituz, aurten ere tinko lanean ari gara bi kontzertuen antolaketan. Honez gero, sanmartzialetan bat entzuteko aukera izan dugu, eta bestea abenduaren 15erako prestatzen ari gara. Kontzertuak pertsona eta talde askoren parte hartzeari esker eskaini daitezke, musikarien eta erakunde publiko zein herritarren inplikazioa eta elkarlanari esker, batzuk beraien lana eskuzabaltasunez emanez eta besteak halabeharrez sortzen diren gastuei aurre egiteko modua eskuratuz.
Harmoniazko eta elkarlaneko giro honetan ari garela, bidenabar, gonbidapena egin nahi dizuegu datorren asterako Casares-Tomasene kultur etxeak iragarri dituen bi kontzertuetara. Aurreko urteetan bezala Tolosako Ekinbide Etxearekin lankidetzan antolatuta daude, Tolosako Nazioarteko Topaketarekin bat eginez eta Abesbatzen Astea egitarauaren barnean.
Horri esker lehiaketan parte hartzen ari diren bi talde entzungo ahal izango ditugu:
- Azaroak 1: Quatuor Meliades (Frantzia), San Martzial parrokian, 19:30ean.
- Azaroak 2: The Latvian Voices (Letonia), San Luis parrokian, 20:00etan.
Aukera berri bat etxe ondoan lehen mailako musika zuzenean entzuteko.
Pablo Gorosabelen “Cosas Memorables de Guipúzcoa” liburuaren bigarren tomoan, 279. orrialdean, Anberesen 1584. urtean inprimatutako mapa baten Donostialdeako zatia aurkituko dugu, “xelebre” samar Gorosabelen ustetan Donostiako inguruak irudikatzeko moduagatik. Egia esan, jatorrizkoa Gipuzkoako mapa bat da eta guretzako interesgarria da Altza lehen aldiz agertzen baita mapa batean, bere parrokia “San Marça” izenarekin.
Pasa den ostiralean “Sarroeta-Martutene txuri-beltzez” liburuaren aurkezpena egin genuen giro ezin hobean. Hasieran, istripuz hildako Odei gaztearekin gogoratu eta bere familiari bildutakoen elkartasuna adierazi zitzaion. Ondoren, liburuaren prestaketan lan egin dutenen ordezkariek hitz egin zuten eta argazki-aurkezpen bat ikusi genuen. Argazkiek oroimena astindu zuten eta baita hitz egiteko parada ere eskaini zuten. Hizketaldian argazki zaharrak eta anekdotak biltzen jarraitzeko intentzioa azaldu zen, eta horretarako hitzordua jarri zen gaurko, eta jarraipena izango duela espero dugu.
Gure aldetik ere jarraitzeko asmoa dugu eta aurki itzuliko gara Sarruetan aurkitu dugun argazkilari baten inguruan hitz egiteko. Izan ere, Aingelu-goia baserrian Francisco Armendarizen argazkiekin egin dugu topo, eta bere lanak liluratu gaitu. Liburuan haren sei argazki erakutsi ditugu, Dolores Armendarizek utziak, seiak ederrak.
Poz-pozik gaude albumarekin eta honek izango duen jarraipenarekin.
Francisco Armendariz, 1960
Altzako Historia Mintegia
