(Arg.: Polentinos kondea)
Madril-Irun trenbidearen trazadura 1864an inauguratu zen, eta altzatar terminoa alderik alde zeharkatzen du, lurraldea bitan zatitzen duen lubaki bat irekiz.
Linearen ustiapena Compañía de los Caminos de Hierro del Norte de España enpresak egin zuen. Trenbidea eraikitzeko 35 partzela desjabetu ziren 1859. eta 1862. urteen artean, eta beste sei 1863tik 1869ra bitartean aurrekoen eremua zabaltzeko. Patxi Lazcano Sorzabal aspalditik dabil Gipuzkoako Protokoloen Artxibo Historikoan Altzako baserriei buruz jasotako dokumentuak bilatzen eta transkribatzen, eta horien artean daude trenbidea eraikitzeko egin ziren desjabetzeen eskriturak. Altzako Tokiko Bilduman kontsulta daitezke transkripzioak zein dokumentuak.
(1900 urte inguruan)
(gehiago…) »
Iruzkinik ez »
Iñigo Landa
Manuel de Arriaga Portugalgo Errepublikako lehen presidentea izan zen 1911 eta 1915 artean. 1840an jaio zen Horta-ko (Azoreak, Portugal) familia aristokratiko batean, eta 1917an hil zen Santos-o-Velhon (Lisboa), presidente kargua utzi eta gutxira.
Familiaren zuhaitz genealogikoak Altzako Arriaga oinetxearen eta, zehazki, 1625ean jaiotako Salvador de Arriagaren ondorengo zuzena egiten dio. Salvador de Arriaga Baionara joan zen bizitzera, eta han Maria de Iribarrenekin ezkondu zen. Senar-emazte horiengandik Juan de Arriaga jaio zen 1652an, eta Faial uhartera (Azores, Portugal) joan zen kontsul frantziar gisa. Han Catarina de Brum da Silveirarekin ezkondu zen, uharteko lehen kolono flandestarren (Brujas) ondorengo familia baten alaba. (gehiago…) »
5 iruzkin »
Edificio nº 13 de Los Boscos (1967)
Antxon Alfaro
Los Boscos auzunearen hastapenetan eta sorreran egin dugun ibilbidearekin amaitzeko, auzo berriaren inguruan lehen urteetan sortu zen kultur eta kirol arloari erreparatuko diogu.
Los Boscos auzunearen diseinuan elementu bereizgarri bat, inguruan eraiki ziren gainerako auzuneekin alderatuta, proiektuan komunitate berrirako zenbait zerbitzu jasotzea izan zen. Eskola edo dendez gain, eraikin batean ere erabili zen guztia, 13. zenbakia, bai dotazio erlijiosoetarako, garaiko giroarekin bat etorriz, bai kulturarako eta aisialdirako ere. Beheko solairuan eliza zegoen, lehen solairuan gizarte-lokala, bigarren solairuan zinema, gainean kaputxinoen etxea eta azken solairuan gimnasio bat. Horri esker, gune horiek elementu garrantzitsuak izan ziren gizarte-, kultura- edo kirol-dinamizazioan, bai Los Boscoseko biztanleentzat, bai ingurukoentzat.
(gehiago…) »
Iruzkin 1 »
Kataliñene baserria Manuelen bizitzaren lekuko leiala izan da. 73 urte bete berritan, utzi egin gaitu, eta gauza gutxi esan behar da bere bizitzaz, ez dugula behin baino gehiagotan jaso, eta egun hauetan ere prentsan irakur daitezkeela.
Pertsona independentea, bere ingurunea zaintzeko borondatez betea, oroitzapenak biltzeko orduan sortzailea, gutako askok ikusi baitugu, gidari gisa bera edukita, bere kirol bizitzaren museo txiki hori, batez ere txirrindularitzari lotua, bere lagunen oroitzapenena, argazkiena, liburuena. (gehiago…) »
Iruzkin 1 »
Patxi Lazcano, Iñigo Landa
Cuarta Via, 1935 aldera (Arg.: Portuko Agintaritza)
Cuarta Via izenarekin ezagutzen dira XIX. mendearen amaieran Pasaiako Portuko Sustapen Sozietateak Antxoko kaiko zabalgunean, Buenavistako egungo Erlojuaren kaian, Altzan eraikitako lehen bi etxadiak.
Cuarta Via etxeen lehen aipamena Pasaiako Portuko Sustapen Sozietatea desegiteko eskrituran dago, 1885eko urriaren 6an. Eskritura horretan, gainera, Sustapen Sozietatearen izenean erregistratutako jabetzak Pasaiako Portuko Sozietate Nagusiari eskualdatzen zaizkio, besteak beste:
(gehiago…) »
Iruzkin 1 »
1812ko Konstituzioa
Aurreko sarreran ikusi genuen bezala, 1812ko Konstituzioaren proklamazioak bidea ireki zion Altzaren independentziari. Bi urte beranduago, absolutismoaren itzulerak prozesua moteldu zuen, 1820ko urtarrilaren 1ean Riegoko altxamendu militarraren arrakastari esker, Konstituzioa berriro indarrean jarri zen arte. Horrela, altzatarren segregazioren aldeko ahaleginak biziberritu egin ziren eta ia bi urteren buruan lortu ere, 1821eko urriaren 29an.
Bi urte inguruko epe horretan, Altzaren eta Donostiaren arteko gatazkak, funtsean, Udal konstituzionalak ezartzeko hauteskunde-prozesuaren eta Milizia Nazionalen osaketaren ingurukoak izan ziren. (gehiago…) »
Iruzkin 1 »
Herrerako Lagunak
Hace un año recogimos aquí la celebración del 75 aniversario de la incorporación de Pakita Etxebeste Etxaniz, la Madre Rosa Maria, a la comunidad del Colegio Eucarístico San Jose, para muchos de nosotros Colegio de las Mejicanas. Fue el 28 de Diciembre de 1945 y precisamente ese mismo día en 2021, Pakita ha fallecido.
En ese artículo se detallaba por qué Pakita fue tan importante en el entorno del puerto de Pasaia en ese época dura de posguerra, donde las familias intentaban recomponerse y asentarse y las monjas del Colegio de las Mejicanas, facilitaban la labor al ofrecerse para atender a los niños y niñas, cuidarles y prepararles con una enseñanza básica para pasar luego a otros niveles de educación. (gehiago…) »
Iruzkinik ez »
- Altzanet (1996)
Antxon Alfaro
Urteko azken egunak balantzea egiteko unea izaten dira, baina gaur ez dugu urtearen balantzea egingo, Altzanet webguneak martxan daramatzan hogeita bost urteena baizik.
AHM-Altzako Historia Mintegiaren lehen webgunea 1996an argitaratu zen. Garai hartan Informazioaren eta Komunikazioaren Teknologiak (IKT) izenekoek elkartearen lanean eskaintzen zituzten aukerak erabiltzearen eta integratzearen aldeko apustua egin zen.
Ez zen hasiera erraza izan. Taldean errezeloak zeuden. Komunikazio-sistema berriaren berezko zailtasun teknologikoez gain, oztopo kulturalak gainditu behar izan ziren. Ekosistema analogiko batean jende askorentzat digitala ezezaguna zen eta batzuetan esnob gisa ikusten zen. Kontuan izan behar da World Wide Web (www) edo munduko sare informatikoa, hau da, gaur egun ezagutzen dugun Internet, 3 urte lehenago bakarrik agertu zela jendaurrean. (gehiago…) »
Iruzkinik ez »
Herrerako Lagunak
Los días previos a la Navidad Nieves falleció. La recordaremos como una mujer valiente, avanzada a su tiempo, comadrona durante décadas atendiendo a mujeres de, sobre todo, Trintxerpe, Pasai San Pedro, Herrera, en una época difícil de posguerra. Entonces las cosas eran diferentes, los partos en casa, las difíciles situaciones de la mujer con el marido en la mar. Hubo de todo, solía decir, desde momentos maravillosos a otros muy difíciles. Ahora -decía- las cosas son muy diferentes, mucho mejores.
A lo largo de los últimos años hemos sido testigos de cuántas personas conocían a Nieves, le paraban en el camino, comentaban las anécdotas de sus partos, hablaban de sus recuerdos compartidos. Que pasen los años y que haya personas con las que sigas disfrutando de una complicidad que sólo se mantiene en el tiempo cuando se han hecho las cosas bien, es el reflejo de un buen trabajo.
Nieves se lleva su sonrisa, su toque de buen humor. Buena vecina, siempre dispuesta a ayudar, resuelta, discreta y divertida. A la vez, una gran lectora que nos deja su recuerdo y que se lleva consigo muchas historias que no le pertenecían. El ejemplo de una mujer valiente, que defendió y se defendió.
Iruzkinik ez »
La Voz de Guipúzcoa, 1907-12-25
Iñigo Landa Ijurko
1907ko Eguberri egunean argitaratutako La Voz de Guipúzcoa-ko kronika batean irakur daiteke, 23ko gauean, Dominica Irigoyen gaztea Larramendi kaletik Amara Zaharreko etxera itzultzen ari zela, haur baten negarra zirudiena entzun zuela. Hurbildu zen, eta harri pila baten artean “haur eder eta sendo” bat aurkitu zuen, “luxuzko pixoihaletan bildua“.
Dominica “klase umileko neska gazte bat” eta hilabete gutxiko haur baten ama zen. Eduki zuen lehen erreakzioa umeari bularra ematea izan zen. Ondoren, polizia-etxera joan zen gertatutakoaren berri ematera, berarekin bizi zen anaia batekin, udal kale-garbitzaile eta ezkonduta zegoena. Polizia eta epaitegia formalitateei ekiten zieten bitartean, Dominicak bere gain hartu zuen neska txikia zaintzeko ardura, gutxienez gabonetako lehen egun haietan. (gehiago…) »
3 iruzkin »
