Altzako hautesle-errolda, 1894. urtekoa

2011, Urtarrilak 16

Iñigo Landa

Tokiko Bilduman badago dokumentu bat XIX. mende amaierako gizarte altzatarraren erretratu bat egiteko oso baliagarria. Gipuzkoako Hautesle-Errolda da, 1894 urtekoa. Altzako udalerria bi barrutiz osaturik agertzen zaigu, Kontzeju eta Antxo. Antxoko barrutiak Herrera, Oleta, Buenavista, Eskalantegi eta Molinao hartzen zituen bere baitan, gainontzeko auzoak Kontzeju barrutiaren barruan geratuz.

Errolda honek bere mugak ditu: 25 urtetik gorako gizonezkoak soilik izan zitezkeen hautesle eta, beraz, emakumezko guztiak kanpoan geratzen dira. Hala ere, oso interesgarria da eskaintzen duen informazioa: izen-abizenak, adina, bizitokia, ogibidea, hautagaia izan daitekeen edo ez, eta, azkenik, irakurtzen eta idazten badakien.

Denetara 466 hautesle dira, 291 Kontzejun eta 175 Antxon, eta 42 urteko batez besteko adina.

Gaur egun hautesleen bizitokia kalearen bitartez adierazten bada ere, garai horretan etxearen izenez egiten zen eta, horri esker, Altzako etxeen zerrenda osatu dezakegu eta etxe bakoitzean zenbat hautesle bizi ziren jakin erebai.

Irakurtzen eta idazten zekitenen kopurua, bestalde, oso ezberdina da barrutik batetik bestera. Kontzejun %75 analfabetoa zen bitartean, Antxon ehuneko hori erdira jaisten da, %39, Altzaren batezbestekoa %61 izanik.

Ogibideen datuak oso adierazgarriak dira: zerrendatutako hautesleen erdia nekazariak dira, 232 zehazki, eta jarraian jornalariak datoz, 91 lagun; enplegatuak 27, jabeak 25, harginak 16, zerbitzariak 9, merkatariak 8, errementariak eta upelagileak 5 bana, 2 lagun aguazil, bidezain, harakin, zamaketari, maisu, sendagile, eta tabernari gisa; azkenik, ordezkari bana lanbide hauetan: abokatua, igeltsero, espartingile, langileburu, apaiz, postari, apaiz-lagunkide, gurtzain, kontratista, artekari, gordailuzain, trenbide-zain, ferratzaile, ingeniari, itsasgizon, mikelete, notario, sakristau, idazkari, bikario, zapatari.

Dokumentu hau XIX. mende amaieran oso bizkor aldatzen ari den gizarte baten erretratu bikaina da eta bertan gaur egun ezagutzen dugun Altza hiritarra garai hartan dagoeneko nabarmentzen ikusten dugu.

Etiketak: ,

Iruzkina idatzi

Estibaus

Atalak

Iraila 2025
A A A O O L I
« abu    
1234567
891011121314
15161718192021
22232425262728
2930  

RSS

Azken iruzkinak

  • Ion Urrestarazu
    (2025, Abuztuak 12)
    «A mi siempre me llamó la atención, pues no parece muy heráldico, y viendo la complejidad de las piezas exhibidas ...»
  • Estibaus
    (2025, Abuztuak 11)
    «"Baserria" erakusketarekin batera, irailaren 10ean , Gipuzkoako Foru Ondare Historiko-Artistiko Saileko Ainara Iroz Zalba eta Josu Maroto Peñagarikanoren eskutik ...»
  • Zigor Etxeburua
    (2025, Uztailak 23)
    «Zorionak egindako lanarengatik. Datuz ederki hornitu duzue, eta Altzako garapen ekonomiko sozialaren alderdi ezezagun hau argitara eman duzue. Interesgarria litzateke ...»
  • Joseba M. Peña
    (2025, Uztailak 22)
    «Eskerrik asko hitzak hauengatik. Besarkadak »
  • Luma
    (2025, Uztailak 4)
    «Oso oso interesgarria. Mila esker. »

etiketak


Sarean