«aiuntados en el campo
de Estibaus segun que lo havemos de uso de costumbre de nos juntar...» (Altza, 1390)

Aranzadi Zientzia Elkarteak antolatutako 45. Etnografia Jardunaldien barruan, gure lankide eta lagun Javi Castro Montoyak “Proyecto Errotarri sobre investigación de canteras moleras” izenburuko liburua aurkeztuko du. Aurkezpena datorren ostiralean, hilak 15, 19:00etan izango da, San Telmo Museoan.

Javi Kimika Zientzietan lizentziaduna da eta hainbat ikerketa etnografiko eta historiko egin ditu. Azken hamabost urte hauetan, bereziki, Errotarri proiektua landu du, hargin lanbide zaharraren ezagutza zabaltzea eta Euskal Herriko eta inguruko errotarri-harrobien aztarnak ezagutaraztea helburu duena. Proiektu hori 2005ean sortu zen Europako proiektu baten barruan dago: Atlas Meulières, Grenobleko Frantziako Unibertsitateak zuzendua. 589 eremu katalogatu ditu, 5.000 errotarrien hondar baino gehiagorekin, hau da, Europako proiektuan katalogatutako harrobien % 45. Palentzian 212 harrobi aurkitu dira, 135 Araban, 105 Nafarroan, 75 Bizkaian, 50 Gipuzkoan eta 6 Kantabrian, baita Lapurdin eta Nafarroa Beherean ere. Orain arte errota-harrobi gehien dituen udalerria Brañosera (Palentzia) da, Zuia eta Zigoitia arabarren atzetik.   (gehiago…)  »  

Aurreko urteetan bezala, Javi Castrok txango bat prestatu digu, oraingoan Trebiñura. Behean daukazue plana zein den. Abiapuntua Armentiako Benta tabernaren  aparkalekua izango da, 10:00tan, baina Altzatik joango garenak 8:00etan Casaresen geratuko gara. Aurretik izena eman behar da, urriaren 19a baino lehen, telefonoz (649496607) edo posta elektronikoz (ahm@altza.net), eta autoa badaukazun edo ez esanez, joan-etorria antolatu ahal izateko.

Javi Castro

He preparado una excursión suave, de unos 2,5 km de recorrido con un desnivel acumulado de unos 50 metros, con la idea de visitar una cantera molera muy especial, de roca cuarcítica blanca y algunos otros cercanos elementos etnográficos de interés en el amplio municipio de TREVIÑO.

Fecha prevista: sábado 28 de octubre de 2023

Hora de inicio del recorrido: 10:0 h, en el aparcamiento del bar de la Venta de Armentia (Treviño). Recomendable el acceso por la Puebla de Arganzón. Ruta desde Altza: aprox. 1 h 35 minutos.

Coordenadas del aparcamiento de la Venta de Armentia (Treviño). (UTM30N-ETRS89): X: 524623 / Y: 4729992   (gehiago…)  »  

Aurreko urteetan bezala, Javi Castrok txango bat prestatu digu, oraingoan Zigoitiara (Araba). Txango hau iaz egitekoak ginen, baina halabeharrez bertan behera geratu zen. Behean daukazue plana zein den. Abiapuntua Ondategiko Bengolarra aparkalekua izango da, 9:30tan, baina Altzatik joango garenak 8:00etan Casaresen geratuko gara. Aurretik izena eman behar da, urriaren 13a baino lehen, telefonoz (649496607) edo posta elektronikoz (ahm@altza.net), eta autoa badaukazun edo ez esanez, joan-etorria antolatu ahal izateko.

Javi Castro

He preparado una excursión circular suave, de unos 7 km de recorrido por el monte Oketa con la idea de visitar 6 canteras moleras y algunos otros cercanos elementos etnográficos de interés en el municipio alavés de ZIGOITIA.

Fecha prevista: sábado 15 de octubre de 2022

Hora de inicio del recorrido: 9:30 h, en el aparcamiento de Bengolarra (Ondategi, Zigoitia). Coordenadas del aparcamiento de Bengolarra (UTM30N-ETRS89): X: 522050 / Y: 4756174   (gehiago…)  »  

Aurreko urteetan bezala, Javi Castrok txango bat prestatu digu, oraingoan Zigoitiara (Araba). Behean daukazue plana zein den. Abiapuntua Ondategiko Bengolarra aparkalekua izango da, 9:30tan, baina Altzatik joango garenak 8:00etan Casaresen geratuko gara. Aurretik izena eman behar da, urriaren 14a baino lehen, telefonoz (649496607) edo posta elektronikoz (ahm@altza.net), eta autoa badadaukazun edo ez esanez, joan-etorria antolatu ahal izateko.

Javi Castro

He preparado una excursión circular suave, de unos 7 km de recorrido por el monte Oketa con la idea de visitar 6 canteras moleras y algunos otros cercanos elementos etnográficos de interés en el municipio alavés de ZIGOITIA.

Fecha prevista: sábado 16 de octubre de 2021

Hora de inicio del recorrido: 9:30 h, en el aparcamiento de Bengolarra (Ondategi, Zigoitia). Coordenadas del aparcamiento de Bengolarra (UTM30N-ETRS89): X: 522050 / Y: 4756174   (gehiago…)  »  

Pasa den azarorako Usurbilgo Andatza mendialdera Javi Castrok prestatutako txangoa bertan behera geratu zen eguraldiagatik, baina honezkero badauka data berria:  martxoaren 7a, larunbata. Historian zehar Andatza mendia Orreagako monasteriora lotuta egon da, XIII. eta XIX. mende bitartean, eta bertan dauden hainbat mugarri eta mendian aurkitutako 24 errotarri harrobietatik 6 bisitatuko ditugu (hauen ustiaketa 1388. urtetik ezagutzen da). Era berean, Erroizpeko arrain hazitegia izan zena eta antzinako zeta lantegia bisitatzeko aukera izango dugu.   (gehiago…)  »  

Datorren urriaren 27an, larunbata, Deba ezagutzera joango gara gure adiskide, bazkide eta Aranzadiko kidea den Javi Castroren eskutik.

Egitasmoa hauxe da:

• Itziar: Parrokia eliza eta bere historiaren zertzelada batzuk.
• Lastur auzoa: Bailararen bisita, Ugarteberri kobazuloa eta Arbizkoako errekaren antzinako ibilgua. Erroten eta burdinolen hainbat aztarnen bisita. Ur hornikuntzarako antzinako ubidearen zatitxo batean zehar ibiliko gara. Arbil kobazuloa. Muga toponimikoak.
• Sasiola aldea: Urozagako iturria eta zubia.
• Debako hirigunearen bisita. Pasealdi bat Erdi Aroko kaleetan zehar.

  (gehiago…)  »  

Ubegiko ardatza

Josu Tellabide

Astigarragak sagardogin-tzarekin duen eta izan duen lotura begibistakoa izan arren, sagardo dolare zaharrekin loturiko pieza garrantzitsuena, ez zen bertan aurkitu, gertuko Altzako Sarroetan baizik. Ubegi baserriaren zurezko barne-egitura aztertzen ari zirela egin zuten topo Gipuzkoan gaurdaino osorik iraun duen horrelako ale bakarrarekin: dolare ardatza.

400 urtetik gorako ardatz hori habe-palanka dolare edo prentsa baten piezarik garrantzitsuena zen, palanka-besoarekin batera, jakina. Funtzionamendu mekanismoa erromatarren dolareetan oinarritzen bazen ere, XVI. mendeko eta XVII. mendeko lehen erdialdeko isurialde atlantiarreko baserri eredu berrietan barneratu zen, barne-egituran txertatuta. Hala, baserriaren bolumen ia osoa hartzen zuen makina erraldoia zen dolarea.   (gehiago…)  »  

Datorren urriaren 21ean, larunbata, Mutriku ezagutzera joango gara gure adiskide, bazkide eta Aranzadiko kidea den Javi Castroren eskutik. Egitasmoa hauxe da:

• Mijoa auzoa: San Geronimo ermita eta Ilunbe baserrian dagoen XVI. mendeko dintelean dagoen nao baten irudia.
• Saturraran: Gipuzkoako muga. Eguraldiak laguntzen badu oinez joango gara Ondarroaraino.
• Antzainerra edo Songinerreka bailara: istorio mitologikoez jositako errota ingurua.
• Olatz bailara: Bizkaiko mugan dagoen haran karstikoa. Ordubeteko denbora baldin badugu, Lete saroea bisita dezakegu.
• Bazkal ondoren, Mutrikuko hirigunea bisitatuko dugu. Erdi Aroko aldea eta portua.

  (gehiago…)  »  

El pasado jueves falleció Antxon Aguirre Sorondo. Sus trabajos de investigación y divulgación etnográficos son ampliamente conocidos gracias a la publicación de varias monografías y numerosos artículos en prensa y en revistas especializadas y locales. En Altza también hemos contado con su colaboración siempre cercana y desinteresada. Concretamente en Hautsa Kenduz publicamos cinco artículos suyos: La Casa Concejil de Alza (V, 1999),  El tamboril en las fiestas de Alza (VI, 2001), Plan Beneficial de Alza (VII, 2003), Nuestros molinos (XI, 2011), ¿La campana más antigua de Gipuzkoa en Altza? (XII, 2013). Trabajando en la preparación de los artículos, en el intercambio de mensajes no faltaban sus muestras de amistad y la voluntad de hacer artículos bonitos que despertaran la atención del lector, con la mirada siempre puesta en hacer “un buen trabajo para el futuro”, consciente sin duda de ser testigo y cronista de un tiempo que acaba. Para él nuestro recuerdo y agradecimiento.

Iñigo Landa

Eskalantegi (antxo.com)

Hiztegietan barrena bilaketan ustekabeko hitz batek arreta lapurtzen digu sarritan.  Oraingoan “eskalantegi-sagar” izan da, Orotariko Euskal Hiztegian jasoa. Hiztegiak iturrira, Jon Garbizu “Zubigar” idazlearengana eraman gaitu. Lezoarra jaiotzez Pasaiara ezkondu eta bertan bizi izan zen istripu baten ondorioz 1930ean hil arte. Euskera agerkarian Nikolas Alzolak “El vocabulario inédito de Zubigar” eman zuen argitara, 1962. urtean, Koldo Mitxelenaren ohar batzuekin. Honela jasoa dago: “282. Eskalantegi-sagarr. Pasai. Variación de manzana“. Ez dakigu ezer gehiago, soilik izena geratu da.