«aiuntados en el campo
de Estibaus segun que lo havemos de uso de costumbre de nos juntar...» (Altza, 1390)

Gracias a la página web del Gobierno de Navarra -que permite acceder y consultar algunos de sus fondos documentales- hemos podido encontrar ocho documentos con las sentencias judiciales dictadas por el Tribunal Regional de Responsabilidades Políticas de Navarra contra otros tantos vecinos de Altza al final de la Guerra Civil. Copiamos a continuación el contenido de los resúmenes junto con el enlace que permite acceder a la ficha y descargar el documento.   (gehiago…)  »  

Duela gutxi, Espainiako Biblioteka Nazionalean eskuragarri dauden industria eta merkataritza urtekariak gehitu ditugu Tokiko Bildumaren datu-basean. Urtekari-saila 1879-1911 urte bitartekoa da eta urte batzuena falta badira ere -1889tik 1894ra, eta 1908. urtekoa-, bildutako sortak aukera paregabea eskainiko digu Altzan garai hartan bizitzen ari zen eraldaketara hurbiltzeko, inguruko herrietan gertatzen ari zen antzean.

Denbora tarte hartan, Altzaren biztanleria nabarmen handitu ze, 1879. urtean 1.230 biztanle edukitzetik 1905. urtean 2.103 biztanle edukitzera pasa zen, 873 biztanle gehiago, alegia. 1935. urtean 4.050 izango dira.

  (gehiago…)  »  

Martxoak 8 oroitzapenerako eta aldarrikapenerako eguna da. Eskuratu berri dugun dokumentu batek Gerra Zibileko emakume batzuk oroitzen eta gogora ekartzen lagunduko digu, zeinek inolako protagonismoa bilatu gabe muturreko erabaki bat hartu zuten armak eskutan frontearen lehen lerrora joateko. Aipatutako dokumentua izen zerrenda bat da, miliziano anarkisten zerrenda bat: “RELACION DE GRUPOS LLEGADOS DEL FRENTE DEL SEGUNDO TORREON AL CUARTEL DE ESTAS MILICIAS DE LA C.N.T.” izenburua dauka. Anarkistek Altzan zuten presentziaren gainean datuak eskaintzen dizkigun lehen dokumentua da eta, aldi berean, faxismoaren altxamenduari aurre egiteko armak hartu zituzten lehen emakumeen izen-abizenak eskaintzen dizkigu. Honatx emakume haien izenak: María Ganuza Oroquieta, Juanita Santamarina, Ascensión Olmedo, Pilar Martínez Aguelo eta Manuela Arozamena Sáez.

  (gehiago…)  »  

Iñigo Landa

Orain dela urtebete pasatxo, Miren Mendarte Casares errenteriarra, amaren aldetik Casanao baserriko ondorengoa eta familiaren artxibo jasotzailea, gurengana hurbildu zen etxean gordetako dokumentazioaren edukia Altzako Tokiko Bildumaren funtsean ere jasoa gera zedin.

Honez gero, dokumentuak soilik katalogatu ditugu, berrogeita bat denera, gehienak XVIII. eta XIX. mendekoak. Dokumentu asko Casanao baserriaren gaineko zentsuak dira, baina badira ere testamentuak, ezkon hitzarmenak, odol-noblezia kide izatearen autoak eta bestelako gai interesgarriak. Adibidez, 1873. urteko agiri bat Altzako Etxetxiki, Arraskoene eta Antxo baserriak desjabetze prozesua jasotzen duena, Pasaiako portuan zabaltzeko obrak egiteko. Miren Mendarteri gure esker ona adierazi nahi diogu altzatarren ondarea aberasten laguntzeagatik.

Iñigo Landa

Maiatza amaitzear dagoela gogora ekarriko dugu hilabete honekin erlazionaturik dagoen antzinako ospakizun bat: maia-festa.   (gehiago…)  »  

En octubre pasado recibimos un email del grupo burgalés “Merindades en la memoria” recabando  información sobre algunos milicianos altzatarras del batallón comunista Karl Liebknecht de quienes les constaba formaron parte de la “1ª Compañía Roja de Alza”. Para esas fechas teníamos preparada la lista de los componentes de la compañía para su publicación en Hautsa Kenduz y se la enviamos junto con alguna información más que había a nuestra disposición.   (gehiago…)  »  

Iñigo Landa

Tokiko Bilduman badago dokumentu bat XIX. mende amaierako gizarte altzatarraren erretratu bat egiteko oso baliagarria. Gipuzkoako Hautesle-Errolda da, 1894 urtekoa. Altzako udalerria bi barrutiz osaturik agertzen zaigu, Kontzeju eta Antxo. Antxoko barrutiak Herrera, Oleta, Buenavista, Eskalantegi eta Molinao hartzen zituen bere baitan, gainontzeko auzoak Kontzeju barrutiaren barruan geratuz.

  (gehiago…)  »  

Iñigo Landa

Irigoien familiak etxean gordetako liburuxka bat jarri du gure esku: 1933 urteko udal ordenantzak. Juan Iriarte errepublikarra alkate zelarik, ordenantzak 1933ko abenduaren 16an onartu ziren eta hilabete batzuk beranduago, 1934ko irailaren 6an emendakin bat egin zioten. Liburuxka tamaina txikikoa da (12 x 17 cm) eta, 33 orrialdetan, 205 artikulu biltzen ditu denetara; gaztelaniaz soilik.   (gehiago…)  »  

Iñigo Landa

1939ko azaroaren 15ean, “Año de la Victoria”, gobernadoreak ezarritako udal batzak Altza Donostiaren eskuetan jarri zuen. Geroztik, udalik gabeko herria izan da Altza. Azaroan, beraz, altzatarrek badugu ospakizunik merezi ez duen urtebetetze bat; gogoratzea, ordea, bai.

  (gehiago…)  »  

Iñigo “Pelegrino”

Orain dela ehun urte, 1910eko otsailaren 21ean, Alfontso XIII.a erregeak Hiri agiria eman zion Altza herriari.

Alfredo Rodriguez alkate sozialistak esan duen bezala, “egun hau oso esanguratsua da altzatarrentzat”, eta, horregatik, Altzako udalak ekitaldiz betetako egitarau bat prestatu du ospakizuna merezi duen bezala ospatzeko. Alkateak berak aurkeztu du egitaraua Larratxoko “Altza Hiria Kulturunea”-n eta, esan zuenez, ospakizun honek inauterietako Piñata Igandearekin bat egiteak festa giroa handitu egingo du zeharo.

Ekitaldi horretaz baliatu zen alkatea Donostiako udalari anexioaren garaian Altzako udaletxearen fatxadatik kendu zuen plaka itzuli dezala eskatzeko. Gogoratuko duzuenez, plaka horrek “Plaza de San Marcial - Villa de Alza” idatzita darama, eta kendu zutenetik San Telmo museoaren sotoetan dago hauts azpian.

Altza Hiria, Zorionak!