«aiuntados en el campo
de Estibaus segun que lo havemos de uso de costumbre de nos juntar...» (Altza, 1390)

Pedro Aiesta alkatea

Udal hauteskundeak izan ditugu mintzagai azken hilabeteetan, eta horien emaitzen ondorioz aukeratu diren alkateak. Altzan, hauteskundeen bitartez aukeratutako azken alkatea Pedro Aiesta izan zen, Sarruetakoa. Aiesta bezala, denboran zehar Altzako udalerriaren ordezkaritzarik gorena izan dutenen zerrenda osatzen ahalegindu gara eta horretarako Altzako Tokiko Bildumako dokumentuetan agertzen zaizkigun aipamenak bildu ditugu, auzo-alkate eta behin-behineko alkateak barne. Zerrenda osatu gabe dago eta udal gobernuaren gaia sakonean aztertuko lukeen ikerketa baten beharra dauka.

***

  (gehiago…)  »  

Iñigo Landa

Altzak independentzia eskuratu ondoren, “Villa” titulua lortzeko tramiteak hasi zituen Madrilen eta baita lortu ere 1910. urtean. Orduz geroztik “Villa de Alza” erabiliko du Altzako udalak nonahi: armarrian, zigiluetan, herri lanetako proiektuetan…, eta plazako plakan ere bai, “Plaza del Concejo” plakaren gainean “Plaza de San Marcial - Villa de Alza” plaka jarriz. Izan ere, “Población” izatetik “Villa” izatera igarotzea ohore handiagoko kontu bat da. Altzari independentzia kendu ziotenean ohore hori baino ez du iraun azken 75 urteetan “Altza Herria” moldearen erabileran, eta, sinbolismoan trabatuak geratzeko arriskuaz jabeturik, merezi du Altzaren ikur honen esanahian barrentzea eta eguneratzea.

Ahalegin horretan, galdera hauekin egiten dugu topo: Zer esan nahi du “villa” hitzak? Zein da euskarazko aldaerarik egokiena? Zergatik aldarrikatu ikur honen erabilera?   (gehiago…)  »  

Iñigo Landa

Orain dela sei urte Altzako udaletxearen etxaurrean “Plaza de San Marcial - Villa de Alza” eta horren azpian ezustean agertu zen “Plaza del Concejo” plakak kendu zituen Donostiako udalak, eta San Telmon gorde. Plaka berriro bere lekuan uztea eskatu genion orduko udal gobernuari, -alferrik-, eta 2011n eskaera berriro egin genion hauteskundetatik sortutako udal gobernu berriari. Lau urte ondoren plaka udaletxeko etxaurrera itzuli da. Alabaina, itxuraz, zegoen lekuan uztea nahikoa ez, eta kokapen berri bat bilatu diote eta azpian udaletxeari buruzko informazio-taula jarri dute, lau hizkuntzatan idatzita. Euskarazko testua irakurrita, kokapen berria ez ezik, badirudi esanahi berria eman nahi izan diotela plakari, non “Kontzeju” eta “Altzako Hiria/Herria” hitzak, -plakek jasotzen dituzten gako-hitzak, hain justu-, baztertu dituzten. Horiek ez dira, ez, hitz hutsalak, eta duten esanahiaren gaurkotasuna aldarrikatu dugu hemen.

Aurretik, ‘Kontzeju’ hitzarekin hasiko gara eta ‘Hiria’-rekin hurrengo batean jarraituko dugu.   (gehiago…)  »  

Iñigo Landa

Harria parkeko albo batean badago harrizko eraikin xume bat belardian kokatuta. Kubo baten itxura dauka eta hegoaldeko aldean arku moduko bat dauka, harlanduez egina. Arriaga baserriko karobiaren azken aztarna da.

Orain duen kokapena ez da jatorrizkoa. Bere lekua errepide ondoan zegoen, etxetxo baten barruan. Inguru hori parkea bihurtu zutenean, kaleko espaloia zabaldu egin zuten, etxetxoa bota eta barruan zegoen karobia gorago eraman zuten. Argazkietan ikus daiteke karobia hiru momentuetan: beheko argazkietan, 1987. urtean Karobi etxetxoak zein egoeratan zegoen eta 1991. urtean parkeko obrak hasiak zirela nola agirian geratu zen labea, eta goiko argazkian egungo egoera.   (gehiago…)  »  

ABC, 1932-02-03

Herrera Sport  1926 eta 1940 urte bitartean jardun zuen kirol elkartea da, bereziki atletismoko Cross-country delako espezialitatean aritua. Talde bat zeukan, korrikalari federatu zein amateurrez osaturik, eta haiekin parte hartzen zuen Gipuzkoako oin-lasterketen egutegian. Horrez gain, lasterketak ere antolatu zituen, “Herrerako Krosa” hain zuzen ere, 1926. urtetik 1936. urtean Gerra Zibila hasi zen arte, etenik gabe. Gerra amaitu ondoren, krosa berriro antolatu zuen 1940. urtean, baina azkena izan zen, Herrera Kirol Elkarteak urte batzuk pasa eta gero txanda hartu zuen arte.   (gehiago…)  »  

Iñigo Landa

Jolastokieta ‘kirol anitzeko’ elkarteak 1914. urtean hasi zuen bere jarduna Altzako Herrera auzoan.

Elkartearen instalazioak Herrerako harrobiaren eremuan eraiki ziren, Sastrearena izenarekin ezagutzen zen lekuan. Egoitza nagusia hiru solairuko eraikin batean zegoen, eta bertan aldagelak, kafetegia, jatetxea, hainbat areto eta zaintzailearentzako etxebizitza. (1) (6)

Atzealdean, eraikinari itsatsia, pilota lekua zegoen, bi pareta eta hamalau koadro luze. Hirugarren pareta bat ere bazegoen bereizirik, erreboterako, Altzagainara doan aldapan, egungo San Ignazio galtzada ondoan. (1) (8)   (gehiago…)  »  

La historiadora Charo Roquero ha publicado recientemente un pequeño pero interesante libro sobre la Historia de la prostitución en Euskal Herria. En Altza conocemos bien a Charo Roquero por los trabajos que ha dedicado al estudio de nuestra historia, partiendo siempre de fuentes documentales directas, diseccionando su contenido y haciendo hablar a los protagonistas. Su último libro va en esa línea. Hacía falta una investigación que nos permitiera conocer con detalle las manifestaciones concretas del fenómeno de la prostitución en Euskal Herria, y más concretamente de las cuatro provincias de este lado de la frontera. A través de la documentación consultada por Charo en los archivos podemos acercarnos a las condiciones de necesidad, miseria y desesperación que en el transcurrir del tiempo histórico han determinado el destino de muchas mujeres que no han encontrado en su vida otra salida que dedicarse a la prostitución.   (gehiago…)  »  

Gauza jakina da Ulia leku zoragarria dela, bai natura aldetik ikusita baita giza lorratzak bertan utzi dituen aztarnengatik ere. Merezi du, beraz, ongi ezagutzea eta zaintzea. Orain dela urtebete, AHMk Uliako Interpretazio Zentroarekin batera ibilaldi bat antolatu genuen, Mikel Ubillosek gidatuta. Mirakruz Gainatik abiatuz, Uliaren mendebaldeko bideetan murgildu ginen. (Ikus Hautsa Kenduz eta Wikiloc). Datorren larunbatean, hilak 6, Uliara itzuliko gara beste behin Mikelen eskutik, oraingoan mendiaren ekialdea, Mendiola hobeto ezagutzeko asmoz.Baserriko lanak nagusi izan dira mendeetan mendialde honetan eta, hain zuzen ere, azken garaietan mendia izendatzeko inguruko bizilagunek erabili dugun izenak, Mendiola, izen bereko baserri eta merenderoari zor dio. Horrez gain, badira beste gai batzuk gure atentzioa deituko dutena, hala nola hirira ur edangarria eramateko antolamendua eta militarrentzat inguru honek izan duen garrantzia eta utzi dituen aztarnak.   (gehiago…)  »  

Uliako Interpretazio Zentroak AHMren laguntzarekin ibilaldi bat antolatu du Uliaren alderdi historikoak ezagutarazteko. Ibilaldia irailaren 7an izango da, larunbata, eta Mikel Ubillos elkarteko kideak eramango du.Abiapuntua Mirakruz Gaina izango da, goizeko 10:00etan, eta ondoren Ategorrietaraino jaitsiko da Uliako trenaren antzinako bidetik Uliako goialdera igotzeko. Itzulera Mendiola bidetik izango da, abiapuntuan bukatzeko. Uliak denboran zehar izan dituen aldaketak hobeto ulertzen laguntzeko, bost geldialdi egingo dira bidean zehar Mikelek bildutako datuak eta bestelako jakingarriak azaltzeko. Geldialdi horietako bat Interpretazio Zentroan bertan izango da, 11:45ean gutxi gorabehera, eta luzeago izango da ibilaldiaren edukietan sakontzeko hizketaldia egiteko.

Iñigo Landa

Julimasene 1965 (T. Paulis)

Mas abizena hortzetik hortzera dabil egun hauetan Kataluniako politikaren karira; baina Mas abizena Altzan ere errotuta geratu da, ezkutatuta bada ere, baserri ezagun baten izenean. Baserri hori Herrerako Julimasene da, Monseko bidean dagoena eta autopistaren ezpondan ia zintzilik geratu dena.

Julimaseneren jatorrizko izena Floresta da eta XVI. mendean agertzen da lehen aldiz dokumentazioan, 1512. urtean hain zuzen ere, eta 1805. urtera arte ez dugu gaur egun ezagutzen dugun Julimasene izen aldaerarekin aurkituko. Aldaketaren arrazoia aurkitzeko 1719. urtera jo behar dugu. Urte hartan Berwickeko dukeak Donostiaren setioan triskantza eta kalte handiak egin zituen eta kalte horien ebaluazioa jasotzen duen dokumentuan aurkituko dugu arrazoia ulertzeko bidea. Dokumentu horretan Altzako etxe eta baserrien zerrenda luzea agertzen da, bakoitzak jasandako kalteen balioarekin batera, baita Julimasene ere: “Casa llamada Julian Mas y su pertenecido“. Ez dakigu zein zen Julian Mas hori, baina “-enea” euskal atzizkiak Floresta izena ordezkatu zuen Julimasene Julian Mas izeneko norbaiten etxea zela adierazten digu zalantzarik gabe.

(Kalteen ebaluazioa jasotzen duen dokumentua irakurtzeko hemen)